5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu uyarınca, hizmet akdi ile çalışan ya da kendi adına ve hesabına bağımsız olarak çalışan sigortalıların, çalışma esnasında çalışma güçlerinin ya da iş kazası veya meslek hastalığı sonucu meslekte kazanma güçlerinin en az % 60’ını yitirmeleri halinde ortaya çıkan durum malullük olarak tanımlanıyor. Aynı şekilde kamu görevlisi olarak çalışanlar da, çalışma güçlerinin en az % 60’ını ya da görevlerini yerine getiremeyecek biçimde meslekte kazanma güçlerini kaybetmeleri durumunda malul sayılırlar.
Malullük Aylığı Bağlanma Koşulları
Yasalar gereği malullük aylığı bağlanma koşulları açıkça tanımlanmış ve belirlenmiştir. Buna göre aktif sigortalı olarak çalışır durumdaki bir kişiye malullük aylığı bağlanabilmesi için şu durumların gerçekleşmiş olması gerekiyor:
- Kişinin en az on yıldır sigortalı olması ve toplamda 1800 gün uzun vadeli sigorta kolları primi ödemesi gerekir. Eğer bir başkasının sürekli bakımına muhtaç derecede malullük söz konusu ise ve buna karar verilmişse sigortalılık süresi şartı bu durumda aranmaz ve 1800 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş olması yeterli olur.
- Meydana gelen maluliyeti nedeniyle sigortalının sigortalı olarak çalıştığı işten ayrılması, faaliyetine son vermesi ve görevinden ayrılması,
- Kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanların ise kendilerine dair Sosyal Güvenlik Kurumuna genel sağlık sigortası primi dâhil, prim ve prime ilişkin borçlarının olmaması
hallerinde kuruma yazılı dilekçe ile başvurmaları durumunda malullük aylığına hak kazanırlar.
Malullük Aylığı Başvurusu
Sigortalı ya da sigortalı olarak çalışan sigortalının işvereni, maluliyet durumunun tespit edilebilmesi için kişinin bağlı bulunduğu sosyal güvenlik il müdürlüğüne veya en yakın sosyal güvenlik il müdürlüğüne ya da sosyal güvenlik merkezine başvurması gerekir. Ancak başvurunun mutlaka yazılı olması gerekir. Yazılı başvurunun ardından kişinin sağlık kurullarına sevki yapılır ve kurulda düzenlenen raporun incelenmesi sonucunda verilen Kurum Sağlık Kurulu, kişinin maluliyet için gerekli şartları taşıyıp taşımadığına karar vermeyi sağlar. Başvuru sürecinde istene belgeleri ise şu şekilde sıralayabiliriz:
- Hizmet akdi ile çalışanların ve kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlar ile köy ve mahalle muhtarlarının Gelir, Aylık, Ödenek Talep Belgeleri ile Sigortalı İşten Ayrılış Bildirgesi sunması gerekiyor
- Kamu görevlilerinin kurumları aracılığı ile başvuru yapmaları gerekiyor
Ayrıca emekliye sevk onayı ve maluliyetin tespiti için Sağlık Kurulu raporunun da ibraz edilmesi gerekir.
